Yaylı Çalgılar

Yaylı Çalgılar Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Yaylı çalgılar,  gövdeden akort kasasına uzanan tellerle kaplı, yay aracılığıyla çalınan müzik aletleridir. Sesin dalga dalga yayılmasını sağlayan bir akort, tel ve yay sistemleri vardır. Yaylı grubu içinde keman, çello, viyola gibi çeşitli enstrümanlar yer alır. Grubun en küçük ama sesi en çok çıkan üyesi kemandır. 

Keman sesi, genellikle bir notanın belli bir süre yayılan benzersiz sesiyle kendini ortaya koyar. Bu sesler doğru şekilde çıktığında kendine özgü, kulağa hoş gelen bir melodiye dönüşür. Yaylı çalgılar, orkestralarda, toplu keman konserlerinde, Türk sanat müziği, Klasik müzik konserlerinde sıklıkla yer bulur. 

Günümüz popüler müziklerinde de keman ve yaylılar hoş bir ahenk yaratmak için tercih edilir. Telli ve yaylı çalgıların bir arada kullanıldığı enstrümanlar birbirleriyle uyum halinde hareket ederek ortaya keyifli dinletiler çıkarır. Usta ellerle şekillenen melodiler, kulaklarda hoş bir tını bırakır. 

Yaylı Çalgılar Nedir?

Yaylı çalgılar grubu, genel olarak büyük ya da küçük keman çeşitlerinden oluşur. Yaylı grupta yer alan çalgıların tamamı, tasarım olarak birbirine benzer. Boyut olarak farklılık gösterirler ve çalma pozisyonları birbirinden farklıdır. 

Üretim türü, öğrenme yaşı ve yapısına göre keman ailesi grubu farklı modellere sahiptir. 1/4 kemanlar 6-8 yaş aralığındaki çocuklara uygundur. 1/2 kemanlar 8-10 yaş, 3/4  kemanlar 10-13 yaş, 4/4  kemanlar 13 yaş üstü için uygundur. Bu ölçüler aynı zamanda kemanların büyüklüklerini ifade eder. Keman seçimi yaparken karar veremiyorsanız bu konuda daha önce bilginiz yoksa profesyonel bir müzik kursundan yardım alabilirsiniz. Çocuğunuz için en uygun kemanı bularak onu küçük yaştan itibaren yeteneklerini geliştirmeye teşvik edebilirsiniz. 

Yaylı Çalgıların Tarihçesi ve Gelişimi

Eski Türk kültürünün vazgeçilmez unsurlarından biri olan kopuz, ilk Türk sazı olarak bilinir. Yaylı çalgıların kökeni kopuza dayanır. Yayları at kılından yapılan ilk Türk sazı, günümüzde kullanılan müzik aletlerine ilham olmuştur. Çalgıların yayları at kılından üretilmeye devam eder. Orta Asya’dan Çin’e ve Hindistan’a uzanan yaylı çalgıların yolculuğu, zamanla teknik açıdan daha gelişmiş bir hale gelmiştir. Günümüzde yaylı çalgılar, ses kalitesi ve tasarım açısından çok daha gelişmiş düzeydedir. 

Yaylı çalgıların ortaya çıkması 16.yüzyılı bulmuştur. Antik Mısır’da Orta Çağ’da ve Rönesans’ta yaylı çalgılar önemli bir yere sahiptir. Bu çalgı grubu klasik Batı müziğinin vazgeçilmez unsurları arasındadır. Yaylı çalgıların ilk örneklerini Çinlilerin yapmış olduğu iddia edilir. Daha önceki zamanlarda bazı çalgı örneklerine rastlanmıştır. Bu çalgıların isimleri ve çalınma şekilleri tam anlamıyla bilinmez. 

İnsanlar eski zamanlardan beri duygularını ifade etmek için en ilkel hallerinden daha gelişmiş düzeye kadar müzik aleti üretmeye devam etmiştir. Günümüzde bu çalgıların en modern halleri, konserlerde, hobi aktivitelerinde, kurslarda kendini gösterir. Teknik ilerlemeler sayesinde her geçen gün ses kalitesini iyileştirme noktasında yeni tasarımlar ortaya çıkmaya devam eder. 

Yaylı Çalgılar Nasıl Çalınır?

Keman, yaylı çalgıların temeli olarak kabul edilir. Bu grupta heybetiyle dikkat çeken çello büyük boyu dolayısıyla elde çalınamayacak bir ağırlığa sahiptir. Bu nedenle yere 90 derecelik açıyla yerleştirilir. Müzisyen oturur vaziyettedir. İki bacağının arasında tuttuğu çelloyu, yay yardımıyla çalarak onun güzel sesini ortaya çıkarır.

Yaylı çalgılar çalma teknikleri açısından başka modellerde bile farklılık gösterebilir. Kemanda temel çalma teknikleri, önce doğru tutuş pozisyonu ile başlar. Kemanı çenenizin altına çenelik kısmının doğru oturacağı şekilde yerleştirdikten sonra eğitmeninizin gösterdiği doğru açıyla tutmanız gerekir. Doğru tutuş ve duruş özelliklerinden sonra bir süre yay çekme alıştırması yapmalısınız. Doğru pozisyonda çektiğinizde tellerden kulağa hoş gelen sesler çıktığını fark edebilirsiniz. Yayı çekerken sağa sola kaydırırsanız teller acı bir ses çıkarır. Ses iyileştikçe yay çekmede profesyonel hale geldiğinizi anlayabilirsiniz. 

Yaylı çalgılarında yay kullanımı alacağınız eğitim doğrultusunda geliştireceğiniz bir özelliktir. Burada yayın ideal sertlik derecesi önemlidir. Çok sıkılmış ya da gevşemiş bir yayla verimli şekilde ses çıkaramazsınız. Bunun için öncelikle yayın ideal sıklıkta olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Doğru ve istikrarlı şekilde çalışmaya devam ederseniz bir süre sonra yay çekmeyi öğrenirsiniz. Ardından notaları doğru şekilde çıkarmayı öğrenip kolay şarkılardan zorlara doğru yol alabilirsiniz. 

Keman öğrenimi ne kadar küçük yaşta olursa gelişim süreci o kadar  sağlıklı olur. Bu nedenle çoğu kemanın çocuklar için tasarlanmış olduğunu fark edebilirsiniz. Yine de müzikten keyif alan ve yaylı çalgılara ilgi duyan bir yetişkinseniz özel keman dersi alarak bu alanda yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz. 

Yaylı Çalgıların İsimleri Nelerdir?

Yaylı çalgılar kategorisinde size hitap eden ses renginizi bulmanızı sağlayan klasik, akustik ve elektro keman çeşitleri yer alır. Klasik keman, en yalın haliyle herhangi bir cihaza bağlı olmadan kullanacağınız çalgıdır. Doğal sesi tercih edenler genellikle klasik keman modellerini seçer. 

Akustik keman, klasik kemana göre daha güçlü bir sese sahiptir, daha geniş alana ulaşır. Özellikle konserlerde en geniş ve uzak mesafelere bile ses hiç bozulmadan iletebilme avantajına sahiptir. 

Elektro keman, üzerine yerleştirilen manyetik sistemle, sesi çok daha uzak noktaya ulaştırır. Temel prensibi klasik kemanla aynıdır. Büyük açık hava konserlerinde sesi uzağa net ve gür bir şekilde taşır. 

Kemanlar genellikle klasik ahşap rengidir. Siyah ve beyaz keman alternatif olarak müzik severlerin tercih ettiği modeller arasındadır. 

Çocuk kemanları, zengin renk alternatifleriyle pembe, siyah, klasik keman rengi seçeneklerini bir arada bulundurur. Çocuk kemanları yaşlara göre farklı boyutlarda tasarlanır. Kemanların üretildiği malzemeler arasında lamine, gül, ladin ağaçları ve akçaağaç yer alır. 

Kısa Keman Tarihi ve Çeşitleri

Kemanın kökeni ve ilk kullanımı, 14.yüzyıla dayanır. Kuzey İtalya’da icat edilen keman, sonraki süreçte Avrupa’da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.  Keman icat edilmeden önce üç telli violetta adında bir yaylı çalgı bulunmuştur. 

1555 yılında Andrea Amati ilk kemanı icat etmiştir.  18.yüzyılda keman, tasarımsal anlamda yenilenmiştir. Kemanlar çok sayıda isimle üretilmiştir. Barok dönemde yaygın olarak kullanılmış olan yaylı çalgı aynı zamanda halk müziği, caz, pop, punk, rock and roll müziklerinin önemli bir parçası olmuştur. Dünya müziklerinde sıklıkla kullanılan kemanın Türk sanat müziğindeki yeri de ayrıdır. 

Keman bir yaylı çalgılar grubunun genel adı olarak da kullanılır. Yaylı çalgı grubunda viyola ve çello gibi sesiyle büyüleyen özgün enstrüman türleri bulunur. Toplu müzik aktivitelerinde bu yaylıların diğer müzik aletleriyle bir arada olması güzel bir harmoni yaratır. Orkestralarda çalınan toplu şarkılarda yaylılar her zaman kendilerine özgü sesleriyle kendi renklerini belli eder. 

Keman ailesinin üyelerini kapsayan klasik yaylı çalgılar grubu, zamanla gelişen ses teknolojisi ve çeşitlilik arayışı sayesinde gelişmiştir. Zenginleşen yaylı çalgı grubu, farklı çalış tekniklerini de beraberinde getirmiştir. Bu durum ortaya her müzisyenin farklı bir tarzla kendi performansını sergilemesine olanak tanımıştır. 

Müziğini kitlelere duyurmak isteyen amatör ve profesyonel birçok sanatçı keman çalmayı tercih etmiştir. Siz de müzik kulağına sahip, yaylı çalgılara ilgi duyan bir sanat severseniz bu alanda eğitim almayı düşünebilirsiniz. Sadece size ayrılmış vakitte, birebir keman dersi alarak yeteneklerinizi ileri boyuta taşıyabilirsiniz.